Neden bazı insanlar sürekli geç kalır?

[Bilim Forum]

Hepimizin mutlaka etrafında bu tarz bireyler mevcuttur, bazı insanlar sürekli geç kalır, peki neden?

Geç kalmak birçoğumuzun başına gelmiş günlük yaşamın içerisinde olabilen bir şeydir. Trafik sıkışık olabilir, yolda başımızda bir iş gelebilir, buna benzer sebepler 5-10 dk bazen gecikebiliriz. Sadece birtakım insanoğlu var ki onların bir yere zamanında gelmesi fazlaca ender görülür. Benim bu şekilde bir dostum var, çözümünü bulduk gerçi, ona daima randevu zamanını otuz dakika ilkin olarak söylüyoruz. Geç kalmak bekleyen taraf için fazlaca sinir bozucu bir şeydir, hele devamlı geç kalan insanoğlu çevrelerindekiler tarafınca asla hoş karşılanmazlar. Bilim bu insanların geç kalmalarının benlik özellikleriyle ilgili bulunduğunu söylüyor.

O zaman birtakım insanların devamlı olarak gecikmesine, dostlarını veya yakınlarını sinirlendirmesine yol açan şey ne? Ek olarak bu durumu değişiklik yapmak niçin fazlaca zor? Araştırmacılar onlarca senedir bu durumu araştırıyor.  The Wall Street Journal dergisinde gösterilen bir makaleye bakılırsa nihayet bilim adamları birtakım ipuçları yakaladılar.

New York Üniversitesi İşletme Fakültesi toplumsal psikologlarından Justin Kruger, “Geç kalmaya karşı her türlü ceza ve yaptırımlar var, sadece çelişki, bu cezalar ve peşinden gelen sonuçlara karşın hala geç kalmamızdır” diyor. İnsanların çoğunlukla geç kalmasının en aleni ve en yaygın sebeplerinden biri, onların sıradan bir halde bir görevin ne kadar süreceğini doğru muhakeme etmede başarısız olmalarıdır. Bu vaziyet çoğu zaman planlama yanlışı olarak bilinir. Inceleme bir görevin ne kadar müddette tamamlanabileceğini tahmin etme mevzusundaki başarısızlığının insanlarda yaklaşık yüzde 40 oranında bulunduğunu ortaya çıkardı.

Bir başka hususiyet, devamlı geç kalanların birden fazlaca görevinin bulunma olasılığının olması. Amerika, San Diego Eyalet Üniversitesi’nden Jeff Conte tarafınca 2003’te yapılma bir emek harcama New York şehrindeki 181 metro makinistinden birden fazlaca sorumlu olmayı seçenlerin işlerine çoğunlukla geç kaldığını ortaya çıkarmıştı. Business Insider dergisinde Drake Baer’in yazdıklarına bakılırsa aynı anda birden fazla işe koşturmak bilişsel işlevleri doğru bir halde yerine getirmeyi veya ne yaptıklarımızın bilincinde olmasını fazlaca zorlaştırıyor.

Jeff Conte’un 2001’de gösterilen bir araştırması gecikmeye eğilimli kişilerde bir benlik tipinin daha olabileceğini gösteriyor. Ek olarak Conte 2001’de gecikmeye eğilimli kişilerde bir benlik tipinin varlığını da keşfetti. Gerginken veya sinirliyken başarı odaklı A tipi bireyler daha dakiktir; daha tasasız B tipi bireyler ise geç kalmaya meyillidirler. Kısaca günlük hayatımızda birazcık stres beyni alarma koymak için lüzumlu olabiliyor.

Aslen birazcık stresli ve başarıya odaklı A tipi ve tasasız B tipi insanoğlu hakikaten dönemin akışını değişik algılıyorlar. Daha ilkin meydana getirilen çalışmalara ilaveten Conte; B tipi insanların 1 dakikayı 77 saniye olarak hissettiği bir yerde, A tipi bireylerin bir dakikayı 58 saniye olarak yaşadığını buldu.

Normal olarak bu tarz şeyleri bilmek probleminin çözümüne katkı yapmaz. İnsanların geç kalmasının bir kararı olarak Amerika’nin her sene 90 milyar dolarlık bir kayba uğramış olduğu öngörülüyor. Bunun üstüne bilim adamları dakikliğimizi yavaşça geliştirebilecek stratejilere odaklanmaya başladı. Görevlerini iyi tahmin edemeyen insanoğlu için bir etkinliği fazlaca detaylı aşamalara bölmek o şeyin ne kadar vakit alacağını daha doğru tahmin etmede insanlara faydalı olabilir. 2012’de meydana getirilen bir inceleme sonuçlarına bakılırsa yapmadan ilkin işin taslağını zihinde canlandırmanın insanların sürelerle alakalı olarak daha realist olmalarına yardım edebilir.

Geç kalmayı davranış haline getiren insanoğlu aynı anda iki yerde birden olamayacaklarını ayrım etmek ve daha azca şey planlamak zorundadırlar. Makalenin başlangıcında geç kalma hikayesinde benlik özelliklerinin müessir olduğu için bahsetmiştik. Ne yazık ki bunu değiştirebilmek için yapılabilecek pek fazla şey yok. Geç kalan insanoğlu farklı tekniklerle olası olduğunca kendi yapılarını değiştirmeye odaklanmalı ve zamanla bu problemi aşmaya çalışmalıdır.

Referans

sciencealert.com/chronically-late-personality-type-scientists-study
businessinsider.com.au/type-b-personalities-are-frequently-late-2015-2