Dünya uzayda ne kadar hızlı hareket ediyor?

Biz Dünyalılar olarak, ayakta durduğumuzda dünyanın dönmediğine inanmamız kolaydır. Sonuçta, Dünyanın hareketine dair herhangi bir şey hissetmiyoruz.

Fakat gökyüzüne baktığınızda, hareket ettiğimizin kanıtlarını görebilirsiniz. Dünya kendi ekseninde, Güneşin çevresinde ve hatta Güneşle birlikte Galaksimiz Samanyolu da muazzam hızlarda hareket etmektedir.

Peki Dünya ne kadar hızlı dönüyor?

Dünya’nın dönüşü sabittir, ancak hızınız hangi konumda bulunduğunuza göre değişmektedir. NASA’ya göre, Dünyanın çevresi (buna ekvator çizgisi de denir) yaklaşık 40.070 kilometredir. Bir günün 24 saat uzunluğunda olduğunu bildiğimize göre, çevreyi günün uzunluğuna böldüğümüzde yaklaşık 1.670 km/saat ekvatoral bir hız ile karşılaşırız.

Ancak ekvatordan kuzeye ya da güneye gittiğinizde o kadar hızlı hareket etmeyeceksiniz.

Eğer enlemde 45º (kuzeyde veya güneyde) hareket edersek hızı enlemin kosinüsünü kullanarak hesaplayabiliriz. 45º kosinüs 0,707’dir, bu nedenle 45º derecedeki dönüş hızı kabaca 0,707 x 1670 = 1,180 km/saat lik bir çizgisel hıza karşılık gelir. Bu hız, kuzeye veya güneye doğru ilerledikçe daha da azalır. Kuzey ya da Güney kutup noktalarına geldiğiniz zaman ise dönüşünüz kosinüs 90º değeri ”0” olduğundan (0 x 1670 = 0 km/saat) çizgisel hızınız sıfırdır.

Elbette, Dünya’nın dönüşü uzayda sahip olduğumuz tek hareket değildir. Güneşin etrafındaki yörünge hızımız yaklaşık 107.000 km/saattir. Bunu temel geometri ile hesaplayabiliriz.

İlk önce, Dünya’nın uzayda ne kadar yol aldığını bulmalıyız. Dünya Güneşin yörüngesindeki bir turu yaklaşık 365 gün sürer.

Dünyanın Güneş etrafındaki yörüngesi bir elipstir ancak matematiği daha basit hale getirmek için, bunun bir çember olduğunu varsayalım. Yani, Dünya’nın yörüngesi bir dairenin çevresidir. Uluslararası Astronomlar Birliği’ne göre, Dünyadan Güneşe 149.597.870 kilometre uzaklıktadır. Bu yörünge çemberimizin yarı çapıdır (r). Bir dairenin çevresi 2 x π x r’ye eşittir. Böylece bir yıl içinde Dünya Güneşin çevresinde yaklaşık 940 milyon km yolculuk yapar.

Hız, geçen süre boyunca kat edilen mesafeye eşit olduğu için, Dünya’nın hızı 940 milyon km nin 365.25 güne bölünmesi günlük hız ve bu sonucunda 24 saat bölünerek saatlik hesaplanır. Böylece, Dünya günde yaklaşık 2,6 milyon km veya saatte 107,226 km yol alıyor denilebilir.

Güneş ve galaksimiz de hareket eder!

Güneş’inde Samanyolu’nda kendine ait bir yörüngesi vardır. Samanyolu ise en az 100.000 ışık yılı çapındadır yani bir ışık demetinin Samanyolu galaksisini baştan sona katetmesi 100.000 yıl sürer. Stanford Üniversitesi’ne göre Samanyolu’nun merkezden yarıçapının yarısı kadar uzak olduğumuz düşünülüyor, bu da Güneşin Samanyolu galaksinin merkezinden yaklaşık 25.000 ışık yılı uzaklıkta olduğunu göstermektedir. Güneş ve güneş sistemi saniyede 200 km hızla ya da ortalama 720.000 km/saat hızla hareket ediyor gibi görünmektedir. Bu hızlı hızda bile, Güneş sisteminin Samanyolu etrafından dolaşması 230 milyon yıl alacaktır.

Samanyolu da, diğer galaksilere göre uzayda hareket etmektedir. Yaklaşık 4 milyar yıl içinde, Samanyolu en yakın komşusu Andromeda galaksisi ile çarpışacak gibi görünüyor. İkisi de saniyede yaklaşık 112 km hızla birbirlerine yaklaşmaktadır. Dolayısıyla daha geniş bir açıdan bakıldığında evrendeki her şeyin hareket halinde olduğu görülmektedir.